Taatspot vervangen

Alles wat in de machinekamer draait en andere techniek.

Moderators: sailor wim, frank

Gebruikersavatar
frank
Site Admin
Berichten: 803
Lid geworden op: zo nov 11, 2007 9:18 pm
Locatie: Cuijk (nb)
Contacteer:

Taatspot vervangen

Bericht door frank »

Zo techneuten, daar zit ik met een probleempje.
Mijn roer is al jaren aan het zakken door slijtage van de taatspot.
Daardoor heb ik speling op mijn tandwielen (kwadrant).

Omdat ik de situatie helemaal wil veranderen zoek ik een goede oplossing waar ik weer jaren mee vooruit kan.

Vraag is nu welke constructie geschikt is. Ik heb tussen hak en onderzijde roerblad pakweg 7 cm ruimte.
Dat moet genoeg zijn voor bijv een gedeelde ronde schijf waarvan een deel aan het roerblad is gelast en een deel op de hak.
Het bovenste deel zou dan een pen moeten hebben die in een gat valt. Is zoiets verstandig?
Of moet de pen in het onderste deel zodat er geen zandkorrels in het gat vallen en slijtage veroorzaken?
En is het verstandig om bijv een kunststof bus in de pot te zetten of slijt dit te snel door zand?
Wat betreft de materialen, iemand merkte op dat je altijd twee verschillende materialen moet gebruiken, waarom?

Schiet me ineens te binnen, dat nieuwe slijtvaste Hardox, zou je daar die constructie mee kunnen maken of levert dat weer andere problemen op?
gr FRank

\\ Blind vertrouwen in de autoriteiten is de grootste vijand van de waarheid. Albert Einstein //
Afbeelding
wout.bij
Berichten: 411
Lid geworden op: za sep 24, 2011 8:13 am
Locatie: fryslan

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wout.bij »

hoi frank
mijn roer leunt als het ware in de taatspot, hij zit aan het eind uiteraard in de hak maar leunt daar dus niet in, hij draait er alleen maar in, het draaipunt in de pot zelf word gesmeerd met de smeerautomaat onderdeks op de schroefas, de taatspot hebben ze in de kont gelast.

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding

gr.wout
als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.
paul
Berichten: 461
Lid geworden op: zo nov 14, 2010 4:26 pm
Locatie: den hoorn

Re: Taatspot vervangen

Bericht door paul »

https://www.blogger.com/blog-this.g?t&u ... de+helling

Ik zou het zodoen,
Maar een ,taatslager zoals Wout is mooier maar meer geld en werk denk ik zomaar.
De taats onder ,en de pot boven is nog niet eens zo,n gek idee.
De pot hard en de taats zacht en verstelbaar. :idea: :idea: :idea:
Gr Paul.
Evert
Berichten: 405
Lid geworden op: za dec 01, 2007 10:15 pm
Locatie: Monnickendam
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Evert »

Ik heb net zo,n systeem als wout. Alleen hangen bij mij de roeren helemaal vrij. Dat systeem is slijtage vrij en probleemloos.
Wat er ook gebeurt altijd blijven lachen
wout.bij
Berichten: 411
Lid geworden op: za sep 24, 2011 8:13 am
Locatie: fryslan

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wout.bij »

Evert
als je roer onder vrij hangt lijkt mij dat kwetsbaarder dan wanneer je roer in een hak zit, of zie ik het verkeerd.
gr.wout
als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.
Evert
Berichten: 405
Lid geworden op: za dec 01, 2007 10:15 pm
Locatie: Monnickendam
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Evert »

Het heeft natuurlijk voor en nadelen. Voordeel is dat je nooit uitlijningsproblemen hebt omdat het roer alleen aan de bovenkant vast zit. Nadeel is dat er wel iets aan kan blijven hangen omdat er geen hak is waar het langs glijdt. Opmde meeste binnenvaartschepen hangen de roeren vrij tegenwoordig. Ik heb er ook met droogvallen nog nooit problemen mee gehad. De roeren draaien erg soepel met een ketting overbrenging. Altijd sturen met een vinger.
Wat er ook gebeurt altijd blijven lachen
schipper-willem
Berichten: 626
Lid geworden op: do aug 04, 2011 3:51 pm

Re: Taatspot vervangen

Bericht door schipper-willem »

Goedemorgen,
Hangende roeren vindt je bijna overal in de binnenvaart, dus vrij van onderen.
De Vrijbuiter heeft onder het roer wel een hak met taats potje.
Daarin zit een nylon bus die de boel op zijn plaats houd, en het potje is demontabel.
Krijg ik teveel neerwaartse ruimte kan ik er altijd iets inleggen zodat het weer goed zou moeten functioneren.
Vroeger tijd had men in de taats pot een bol plaatje liggen dus met de bolle kant boven om de wrijving in het draaipunt zo gering mogelijk te houden.
Als het versleten was kon met het vervangen daar er in de onderkant van pot een "taatsplaatjeuitdrijfgaatje "zat.
Groet, Willem.
Afbeelding
Gebruikersavatar
frank
Site Admin
Berichten: 803
Lid geworden op: zo nov 11, 2007 9:18 pm
Locatie: Cuijk (nb)
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door frank »

Inderdaad, dat bolle plaatje maakt het wrijvingspunt erg klein en alles draait soepel.
Zag ooit iemand op de werf een stalen kogel in die pot leggen voor het roerblad erop ging.

Mijn roer heeft een heel oude constructie en draagt op de taatspot. Boven zit een groot tandwiel met schuine tanden waar een rondsel op draait. Ik heb vaak gezocht naar een lager of zo maar nooit iets kunnen vinden. Toch zit er geen speling op.
Ik denk dat er ooit een houten lager is ingezet, van dat heel harde pokhout.
Volgende hellingbeurt zal ik eens een verlengstuk maken aan de vetspuit en dan van onder af naar boven proberen een klodder vet in te brengen.
(tip van sailor-wim)

Wat de taatspot betreft, ik ga een schetsje maken dan hoor ik jullie commentaar wel.
gr FRank

\\ Blind vertrouwen in de autoriteiten is de grootste vijand van de waarheid. Albert Einstein //
Afbeelding
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo mar 04, 2015 4:22 pm
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Voor ik een reactie plaats zal ik eerst even melden wie ik ben. Ruud uit Zaltbommel. Ben van 1975 tot 1981eigenaar geweest van de Epsilon een Amsterdamse sleepboot met een Industriemotor. Staat elders op deze site. Nu varen wij een 13m kotter uit 1977 met, zoals zo mooi op de tekening staat, "hulpzeilvermogen". Omdat ik van tijd tot tijd weer eventjes een Industrie moet horen en ook met belangstelling de vele technische artikelen lees op dit forum wordt het tijd om mij aan te melden.

Dan lees ik onder taatspot vervangen iets waar ik ook veel vragen over heb. Bij mijn schip heeft de taatspot te veel speling gekregen. Wanneer je met een snelheid van pakweg 5km/h en hoger achteruit slaat hoor je een harde tik. Alles afgezocht en het enige wat overblijft is de taatspot. Nu heb ik er steeds tegen opgezien om dat probleem aan te pakken.
1. De taatspot en een deel van de hak moet worden los geslepen. Makkelijk zat.
2. Een bus in de taatspot zetten is het probleem niet. Frank, voor mij hoeft het geen extreem hard materiaal te zijn. Het schip heeft het bijna 50 jaar uitgehouden en over 50 jaar doen mijn kiezen geen pijn meer.
3. Maar bij het weer aanlassen van pot/hak zit je met een uitlijn probleem. Hoe los je dat op.

Lang uitgesteld, maar ik denk er toch een keer aan te moeten geloven. De schroefas moet eigenlijk ook vervangen worden dus dan moet het roer toch worden afgenomen. De roerkoning is één geheel dus de taatspot met een deel van de hak moet er wel af.
Nu overweeg ik wel om de roerkoning deelbaar te maken door er koppelflenzen tussen te zetten. 2e uitlijn probleem!
Maar ook een derde probleem. Want wanneer de ruimte tussen roer en hennegatskoker voor een belangrijk deel wordt ingenomen door de flenzen waar blijft dan de ruimte om het roer uit de pot te lichten?
Het schip van wout.bij laat ook nauwelijks ruimte tussen roer en koker zien. Hoe zit dat? Kan je mij een beetje wijzer maken Wout?

Erg benieuwd wat de heren techneuten mij adviseren. Op voorhand zeg ik al dank voor de te nemen moeite.

Een fotootje ter verduidelijking.
Afbeelding
De ring die op de roerkoning zit is waarschijnlijk bedoeld om te voorkomen dat de roerkoning uit de taats wordt gelicht.
Zo gemakkelijk heb ik nog nooit een foto kunnen plaatsen. Complimenten voor de opzet daarvan.
wout.bij
Berichten: 411
Lid geworden op: za sep 24, 2011 8:13 am
Locatie: fryslan

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wout.bij »

hoi ruud
de oude boot van jou, de epsilon ken ik redelijk goed, heeft in st.nicolaasga gevaren bij een kennis van me (veldhuizen), en later een aantal jaren bij ons in het dorp (woudsend) bij kennissen (van pelt).
en dat roer van mij zit met een flens aan de as, hoe het precies zit weet ik niet want ik heb hem nooit los gehad, maar dat kan door een pasrandje van een paar mm voor de centrering t.o.v. elkaar, het kan echter ook d.m.v. pasbouten, d.w.z. 2 gaten zijn t.o.v. elkaar geruimd en dan gaat er een nauw passende bout doorheen die zorgt dat de flenzen in lijn staan, ik denk dat het eerste bij mij is gebeurt, mede omdat je op de foto kunt zien dat ze aan de 2 vlakke zijden een strip hebben gelast om te voorkomen dat de flenzen gaan draaien t.o.v. elkaar, na dat de flenzen bevestigd zijn word de hele zooi uitgelijnd en dan de hak eronder gezet, denk ik.
gr.wout
als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.
Gebruikersavatar
sailor wim
Berichten: 2660
Lid geworden op: vr nov 30, 2007 11:53 pm
Locatie: Den Haag

Re: Taatspot vervangen

Bericht door sailor wim »

Hoi Ruud,
Ik heb een nieuw roer geplaatst bij Bock en Meijer, daar is het zo gegaan.
Stuurwiel gefixeerd op midden schip.
Het oude roer weggebrand de roerkoning (as) laten zitten.
Deze 6cm onder het vlak afgebrand en vlak geslepen.
De hak van het schip weggezaagd en een nieuw roer gemaakt naar de oude maten.
Op het roer een flens gelast waarop de tweede zit vast gebout.
Aan de nieuwe taats twee lippen gelast die over de hak schuiven.
Het geheel op zijn plaats gezet, en ondersteund.
De lippen vastgeklemd en de "losse" flens een zware hecht gegeven.
Voorzichtig aan het stuurwiel gaan draaien en zoeken naar de minste weerstand door zo nu en dan de lippen iets te lossen.
Of door het roer iets te lichten aan de punt.
Daarna aan de lippen elk een hecht en met twee bouten het geheel vastgezet aan de hak.
Dan de losse flens afgelast.
Gr Wim
Als iedereen bezig is om gezien te worden, wie kijkt er dan nog?
wout.bij
Berichten: 411
Lid geworden op: za sep 24, 2011 8:13 am
Locatie: fryslan

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wout.bij »

Wim
het nadeel van deze manier is dat je de boel vaak niet goed-juist in lijn krijgt, qua gevoel vaak wel, maar een paar tiende mm zit je er gauw naast, en dat geeft met de jaren weer extra slijtage, nou weet ik wel dat het naar alle waarschijnlijkheid jouw tijd wel zal duren, maar toch.

het is niet voor niets dat het bij veel (oudere) schepen een rommelzootje is op en nabij de roerophanging, vaak is er maar wat aangerommeld, volgens mij word het door velen ook een beetje onderschat hoe belangrijk het is dat het geheel een beetje spelingsvrij werkt, ik heb een sleper uit 1889 gehad, deze werd bestuurd met kettingen, op zich niks mis mee, maar het roer en de ophanging lieten te wensen over, je stuurt je helemaal te pletter, vooral als je te maken had met smalle ondiepe wateren was het feest, toen bestond er gelukkig nog geen eigen risico voor doktersbehandelingen aan mijn nek/schouder. :D :D :D
gr.wout
als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo mar 04, 2015 4:22 pm
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Wout,
Leuk dat je de Epsilon kent. Toen ik haar kocht lag ze in Vegelinsoord. Amsterdam was in die tijd mijn thuishaven. na de verkoop heeft ze heel lang een eigenaar gehad in Cuijk N.B. Ik begrijp dat ze inmiddels niet meer in Woudsend ligt.
Een pasrandje. Dat is een heel goed idee. Liever dan werken met pasbouten.

Wim,
Die aanpak spreekt mij wel aan.
Alleen krijg ik de indruk dat de gaten in de onderflens (op het roer gelast) voorzien zijn van draad? Als dat zo is heeft dat niet mijn voorkeur. Maar om aan het bezwaar van Wout tegemoet te komen is het volgende misschien een oplossing.
Onderflens aan de binnenkant lassen op roerkoning, waarbij ca. 10mm ruimte tussen flens en roer wordt gelaten voor sluitring en moer. Er kan nog worden geprobeerd de flens aan de onderkant te lassen en/of een aantal dammetjes tussen flens en roer te lassen.
Bovenflens vastbouten en nadat alles ondersteund is vasthechten aan roerkoning. Evenals 'systeem Wim'.
Dan de roerkoning onder het roer uitklokken-richten-uitklokken-hecten-uitklokken-lassen. (We gaan niet op een honderdste letten hè.)Tijdens die operatie denk ik aan een centergaatje in de onderkant van de roerkoning waarbij de roerkoning op een kogel wordt gezet die dan weer op een vlak plaatje draait/beweegt.
Dan is fase één achter de rug. De roerkoning ligt in lijn.
Voor fase twee gaan we weer terug naar 'systeem Wim' waarbij de taatspot met de twee lippen aan de hak wordt gebout, in lijn met de hennegatskoker. Je kunt er nog voor kiezen om het uitlijnen van de taatspot niet met de roerkoning maar met rond staf van dezelfde diameter te doen. Draait lichter waardoor klemmingen eerder worden gevoeld.

Wat mij in het hele concept dwars zit is het afsteunen van het roer op de taatspot. Het is een flinke massa die behoorlijk is toegenomen door de aanpassing tot visvorm. Tussen haakjes, voorheen kon ik met dezelfde klachten bij de fysio terecht als Wout ook al voeren we op diep water. Maar dat is gelukkig opgelost. Een constructie om de hele zaak in de kont af te steunen is vele malen beter, maar dat wordt me te ingrijpend.

In ieder geval heel erg bedankt voor het meedenken en ik hoor wel waar mijn plan voor verbetering vatbaar is.
Groet, Ruud
schipper-willem
Berichten: 626
Lid geworden op: do aug 04, 2011 3:51 pm

Re: Taatspot vervangen

Bericht door schipper-willem »

Ruud,
Maak de center ook weer niet te groot, eigenlijk liever niet, hoe minder wrijvingscoëfficiënt hoe beter in dit geval.
Groet, Willem.
Afbeelding
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo mar 04, 2015 4:22 pm
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

schipper-willem schreef:Ruud,
Maak de center ook weer niet te groot, eigenlijk liever niet, hoe minder wrijvingscoëfficiënt hoe beter in dit geval.
Groet, Willem.
Yep, helemaal mee eens.
Ruud
Plaats reactie