Lieren en zo

Alles wat in de machinekamer draait en andere techniek.

Moderators: sailor wim, frank

Plaats reactie
JanSr
Berichten: 280
Lid geworden op: di okt 08, 2013 1:06 pm

Lieren en zo

Bericht door JanSr »

Op een platbodem zitten allerlei lieren, tuiglieren, een ankerlier, zwaardlieren. Allemaal gebouwd rond de vorige eeuwwisseling, dus ruim een eeuw oud. Mijn schip was van 1909, 10 jaar geleden verkocht omdat zoons en vriendjes andere agenda's kregen.

Afbeelding

Afbeelding

De tandwielen werden allemaal gegoten en zonder nabewerking toegepast. Door bedieningsfouten breken daar nogal eens tanden uit. Lagers en assen lopen uit, er komt een moment dat je dat moet aanpakken.

Afbeelding

De eerste tandwielen maakte ik op mijn AI FR1 met een verdeelkop. Met benaderde tanden, door vele procesgangen. Duurde ff, maar ze deden het prima.

Afbeelding

Afbeelding

Vorig jaar kreeg ik een klus van een kennis met een Lemster aak. Die wilde een ankerlier op het voordek, met daarbij een draadtrommel, waarmee hij het stag van de kluiver strak kon trekken.
Op een pallet lag een partij oud roest van wat ooit een ankerlier was maar zonder draadtrommel. Die heb ik nieuw gemaakt. Niets paste. Wat er moest gebeuren stond op wat schetsen, die jarenlang op een werkbank hadden gelegen:

Afbeelding

Afbeelding

Het uitgangspunt:

Afbeelding

Inmiddels ben ik zo ver:

Afbeelding

Over die RVS strippen komt nog een RVS plaat, die dan net vrijloopt van het tussentandwiel.

Om iedereen de wind uit de zeilen te nemen, ik ben verkeerd begonnen. En dat kost tijd.
Ik veronderstelde ten onrechte, dat de asgaten in beide borden netjes in lijn zouden zitten. En dat bleek niet zo te zijn. Niet eens een beetje. Nooit eerder meegemaakt.
Was ik mij daar van bewust geweest, dan had ik ze aan elkaar gelast en voor de freesbank gezet om de gaten in lijn te krijgen.
Hier zie je hoe erg het was.

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Uiteindelijk lukte dat wel, maar na een hoop gehannes.
De gietijzeren lagers zitten op de borden geklonken. En zoals dat met een eeuw oud klinkwerk gebruikelijk is, zat er roest tussen. Dus alle klinknagels er uit, schoonmaken, lagers in de vierklauw. Het midden zoeken, waarbij aandacht nodig is, omdat alle gaten ovaal gesleten zijn. Netjes op passing uitgedraaid, zodat er lagerbussen in kunnen. Ik gooi nooit oude kogellagers weg, omdat die dingen zo heerlijk als kaliber kunnen worden gebruikt.

Afbeelding

Ik bleek een stukje pijp te hebben dat vrij precies in de uitgedraaide bussen paste. In drie stukken gezaagd en zo de lagers op lijn gezet.

Afbeelding

Alle lagers met één boutje vastgezet, alles uit elkaar en dan de andere gaten klinken. Na het klinken de boutjes er uit en weer klinken. Toen zat de boel zo’n beetje in lijn.
Alle tandwielen grondig geïnspecteerd. Eén oude met 40 tanden bleef over, de rest afgekeurd. Al die tandwielen zijn vrijwel altijd moduul 6, dus, omdat ik wel vaker dit soort lieren doe, even op zoek geweest naar moduul 6 frezen. Tijdens die zoektocht gewezen op een site voor tandwielen. Voor € 600 alle benodigde tandwielen in huis. Daar kan je geen set moduul 6 frezen voor kopen. Nog even los van de tijd, die dat frezen zou kosten. Er zitten 143 tanden in die lier.

De gekochte tandwielen zijn 60 mm dik, daar moesten plakken van 20 mm af. De kleintjes kon ik zelf, de grote, met diameters van ca Ø 150 en Ø 250 laten zagen bij mijn vertrouwde machinefabriekje.
Alle gaten pasgemaakt op Ø 30 assen en er spiebanen in laten brootsen.
Spiebanen is ook zo’n thema. Bij mijn AI FR1 hoort ook een steekkop, die ik niet heb. Ik zoek er al jaren vergeefs naar. Eén keer een reactie op een advertentie, maar dat was zo’n warhoofd, de deal kwam niet rond. Spiebanen steken kan ook heel mooi met een schaafbankje, zo’n AI tje koop je voor weinig, maar ik krijg ruimtegebrek.
Dus laat ik het doen bij die machinefabriek. Als je daar al die lades met brootsen ziet, snap je waarom je niet zelf in brootsen moet investeren.

De kettingschijf en rembandschijf en palwiel voor de ankerketting zitten samen vast op de as. De draadtrommel met palwiel en tandwiel zitten aan elkaar vast, maar los op de as. Zo kunnen beide systemen los van elkaar werken.
De as met het handwiel heeft een tandwiel dat over de hele lengte moet kunnen schuiven, om de functies te kunnen kiezen, in enkelwerk, of via de tussenas op dubbel werk.
De hulpas heeft twee schuivende tandwielen, waarmee je de ene of de andere functie kan kiezen.

Afbeelding

Buitenop heeft die as een verhaalkop, in het platbodemjargon een palingkop, waarmee je meerlijnen en dergelijke strak kan trekken.

Al met al een hoop bewerkingen: zagen, lassen, afstandsbussen en tandwielen draaien, spiebanen in assen frezen, draad tappen, klinken, lassen, noem maar op. Van niets is een tekening, elk detail moet je zelf bedenken. Heerlijk.
Telkens kom je onverwachte zaken tegen. Zo had ik de hartafstand tussen handwielas en hoofdas gedimensioneerd op de gekochte tandwielen. Toen de boel in elkaar zat, bleek het enige originele tandwiel op de draadtrommel nogal ovaal te zijn, waardoor het kleine tandwiel er hier en daar op vastliep. Dus tandwiel er af, op de draaibank rond gemaakt en op de freesbank een stel tanden “bijgewerkt.”

Afbeelding

Absoluut niet volgens het boekje, maar nu werkt het. Die tandwielen werden gegoten zonder nabewerking. Met een ruimere hartafstand werkte het origineel redelijk. Trouwens een algemene "hobbyistenkwaal", alles veel te precies maken.
Je kan in dit verhaal heel goed zien, dat de jacht op de laatste honderdste lang niet altijd interssant is.

Mijn machinepark is geheel op dit soort werk ingericht.
Om te beginnen een 250 kg elektrische loopkat, want het spul is niet te tillen. En een zwenkarmkraantje, waarmee ik het spul net buiten de deur kan zetten.

Harrison M250 draaibank met freeskolom. 1000 mm tdc, Ø 250 boven het bed. 80 tot 3000 rpm. Een combinatie die je zelden vindt. € 2.200 voor betaald.
Drieklauw Ø 120, drieklauw Ø 160, vierklauw Ø 160, opspanplaat Ø 230 en voor als het echt spannend wordt een drieklauw Ø 160 met zachte bekken en een ER40 Vertex spantangenset.
Mijn verdeeltafeltje gebruik ik eigenlijk nooit meer sinds ik de Easson DRO heb. Die is ook buitengewoon handig om gaten op steekcirkel te krijgen in combinatie met de freeskolom.
Tevens een vaste bril met een doorlaaat van Ø 100. Standaard brillen hebben voor mijn werk altijd een te kleine doorlaat.
Snelwisselaar met zes schuitjes, dus te weinig.

Recent brandde mijn HBM lintzaagje door, na pakweg 15 jaar trouwe dienst. Nu een Toolmania voor weinig, die na wat aanpassingen goed voldoet. Vooral het instellen tot hij goed haaks zaagt kostte veel geduld. Echt Chinees. De basis is goed, de details steeds dramatisch. Alle boterzachte boutjes hebben afwijkende sleutelmaten, dus allemaal vervangen. Met zaaglinten met wisselende tandsteken zaagt het perfect. Het is altijd even zoeken, voor je in de buurt een bedrijf vindt met een zaaglintlasapparaat.

Zoals gezegd, een AI FR1 voor het freeswerk, met als extra een haakse kop. De eerste ingreep die ik deed, was de motor omdraaien, omdat die mij te vaak in de weg zat. En wat ik eerder had moeten doen was de afvoer van de koellvloeistof verbeteren en vooral vergroten.
Ik heb een paar flinke hoekprofielen en strippen in huis, waarmee je meestal wel een te groot werkstuk voor de frees kan krijgen. Al met al een heerlijk stabiel en robuust ding. Ik overweeg nog om er drie linealen op te zetten.
Gelukkig ook een grote, hufterige kolomboor met een oneindig vermogen.

Mijn meetgereedschap kan beter. Een paar digitale schuifmaten, waarvan twee HBM’s die goed meten, maar batterijen vreten. Ook nog een echte Mitotuyo, maar met een gebroken ruitje.
Een Mitotuyo schroefmicrometer 0-50 mm, diverse meetklokken en standaards, een HMB zwenktaster en voor de passing-gaten een complete Amerikaanse analoge binnenmaten set van Ø 17 mm tot Ø 150 mm. Uiteraard liever binnenmicrometers, maar die vallen buiten budget.
Ik moest nu een passing voor een Ø 52 kogellager draaien, maar helaas geen micrometer voor die maat. Dus maar gesjoemeld met de schuifmaat.
En een redelijk werkende kantentaster.

Tenslotte nog een MIG lasapparaat, idem voor TIG en zelfs ook nog voor elektrodes.
Erg onmisbaar is de HBM 20 tons werkplaatspers. De handbediening nu vervangen door een echte hydraulische bediening. Soms heb je geluk: voor € 60 een flinke dubbelwerkende cilinder van een graafwerktuig met een slag van 180 mm. Een keurig VEB hydraulieksetje, ook voor € 60, helaas maar tot 63 bar. Die heb ik nu omgebouwd tot 220 bar, dat kon voor € 120. Ik had nog een 2,2 kW elektromotor, eerst een pasflens gedraaid om van de elektromotor een flensmotor te maken.
Zo’n pers is trouwens ook heerlijk om houtblokken te kloven….
Laatst gewijzigd door JanSr op za jul 03, 2021 7:33 pm, 2 keer totaal gewijzigd.
Gebruikersavatar
sailor wim
Berichten: 2661
Lid geworden op: vr nov 30, 2007 11:53 pm
Locatie: Den Haag

Re: Lieren en zo

Bericht door sailor wim »

Jan,
Goeiemorgen, dankjewel alsjeblieft zeg hier kan menigeen een puntje aanzuigen.
Wat heb jij tot nu toe, een berg verstopte kennis aan boord.
Prachtig :!:
Gr Wim
Als iedereen bezig is om gezien te worden, wie kijkt er dan nog?
Gebruikersavatar
Marie Christina
Berichten: 4802
Lid geworden op: zo aug 21, 2011 7:59 am
Locatie: Noord Drenthe

Re: Lieren en zo

Bericht door Marie Christina »

Hier hoef ik niet eens aan te dénken om een puntje aan te zuigen.
Knap!
"It ain't that I'm wiser, I just stood a couple of more times with my back to the wall (Willie Nelson)
Gebruikersavatar
Richard van den Berg
Berichten: 579
Lid geworden op: vr nov 30, 2007 11:08 pm
Locatie: Rustenburg
Info: Hanzesloep 880
Ontwerp: Kees Kornaat
Contacteer:

Re: Lieren en zo

Bericht door Richard van den Berg »

Helemaal met Wim eens :!:

Bedankt om ons mee te laten genieten :!:
Groeten,

Richard

mijn boot
Gebruikersavatar
KarelE
Berichten: 2074
Lid geworden op: za dec 22, 2007 7:04 pm
Locatie: Ouderkerk aan den IJssel
Info: Beurtmotor Johanna
Katwijker uit 1926
LBD: 23,90 - 3,95 - 1,20
Max H: 3,40, Min H: 2,20
Werf: Tijssen, Leiden
Motor: Kromhout 4TS117 uit plm. 1962
70PK bij 1500 rpm
KK: Twindisc, reductie 1,98:1
Ligplaats: Gouda

Re: Lieren en zo

Bericht door KarelE »

Ik zag de titel van het topic en dacht, die moet ik even op Rek & Horsman wijzen, de eeuwenoude lierenfabriek hier even verderop in de straat.

Maar toen ik ging lezen had ik al snel door dat ik hier te maken had met de concurrent ;)

Als ik zoiets lees baal ik weer verschrikkelijk dat ik niet naar de LTS mocht. Wat mooi als iemand zo ambachtelijk bezig kan zijn!
Laatst gewijzigd door KarelE op do jul 01, 2021 2:00 pm, 1 keer totaal gewijzigd.
Time's fun when you're having flies Quote van Kermit the frog.
Baschinist
Berichten: 1036
Lid geworden op: di jun 27, 2017 4:26 pm
Locatie: Krimpen aan de Lek
Contacteer:

Re: Lieren en zo

Bericht door Baschinist »

Prachtig om te zien, vakwerk!

Mijn "speelgoed" staat al bijna een jaar in de opslag....krijg gewoon weer jeuk om te beginnen als ik dit soort verslagen lees.
JanSr
Berichten: 280
Lid geworden op: di okt 08, 2013 1:06 pm

Re: Lieren en zo

Bericht door JanSr »

KarelE schreef: do jul 01, 2021 1:34 pm Als ik zoiets lees baal ik weer verschrikkelijk dat ik niet naar de LTS mocht. Wat mooi als iemand zo ambachtelijk bezig kan zijn!
Werktuigbouw in Delft is ook handig. als je tenminste oplet in het eerste jaars practicum.
Bij mij begon het met mijn vader. Als je iets wilde kopen zei hij altijd: "Ga eerst maar eens proberen of je het kan maken. Voor gereedschap is altijd budget." Het begon bij mij met het motoriseren van trapauto's en zo.
Gebruikersavatar
buggyrene
Berichten: 334
Lid geworden op: wo aug 07, 2013 11:36 am
Locatie: Giethoorn.
Info: LBD: 9,00- 2,85- 0,9
Max H: 2,50
Motor: VW 1.9 SDI
KK: Paragon, reductie 2:1

Re: Lieren en zo

Bericht door buggyrene »

Geweldig, vakwerk, hoedje af !!!

René
onderstuur: je raakt met de voorkant het hek
overstuur: je raakt met de achterkant het hek
pk: hoe hard raak je het hek
koppel: hoe lang neem je het hek mee, nadat je het geraakt hebt
Gebruikersavatar
paure nesci
Berichten: 1931
Lid geworden op: vr mar 14, 2014 11:50 am
Locatie: Cuijk

Re: Lieren en zo

Bericht door paure nesci »

Mooi speelgoed heb je in dat snoepwinkeltje ! 8) 8) 8)
Mijn vader vond het eigenlijk maar niks dat ik naar de LTS wilde , heeft thuis heel wat gekrakeel gegeven.
Maar ik ben er wel ozo blij mee dat ik mijn wil heb doorgedreven !
K vind t altijd weer lekker om weer dingen "gefixt" te hebben die anderen allang weggegooid zouden hebben ( klein voorbeeldje is mn hele boot ) :mrgreen:
Geef je kennis door , t zou zo zonde zijn als dat verloren gaat.....
Groet Do
Believe me, my young friend, there is nothing-absolutely nothing-half so much worth doing as simply messing about in boats.....
Gebruikersavatar
Handige Harrie
Berichten: 296
Lid geworden op: do dec 04, 2014 12:41 pm
Contacteer:

Re: Lieren en zo

Bericht door Handige Harrie »

JanSr schreef: do jul 01, 2021 1:48 pm
KarelE schreef: do jul 01, 2021 1:34 pm Als ik zoiets lees baal ik weer verschrikkelijk dat ik niet naar de LTS mocht. Wat mooi als iemand zo ambachtelijk bezig kan zijn!
Werktuigbouw in Delft is ook handig. als je tenminste oplet in het eerste jaars practicum.
Bij mij begon het met mijn vader. Als je iets wilde kopen zei hij altijd: "Ga eerst maar eens proberen of je het kan maken. Voor gereedschap is altijd budget." Het begon bij mij met het motoriseren van trapauto's en zo.
Als ik er zelf naar terugkijk waren die werkplaatsuren bij de HTS meer een snuffelstage dan echt praktisch, Ja je weet wat snijsnelheid is en wat een een passing inhoud, maar echt nuttige kennis komt toch echt van in het werkveld zitten. Voor het draaien had ik meer aan filmpjes op Youtube dan aan het lesmateriaal. En het CNC pak je meer op door met een tekening en een boek achter een machine te staan dan een vage cursus van heidenhain. Nu scheelt het dat de baas er niet moeilijk over doet als je hier en daar een leeruurtje doet.
Alles past met een hamer. Zoniet, grotere hamer pakken
JanSr
Berichten: 280
Lid geworden op: di okt 08, 2013 1:06 pm

Re: Lieren en zo

Bericht door JanSr »

Helemaal gelijk, meer dan een snuffelstage was het niet. Maar wat je er heel goed doorkreeg was, dat je met een draaibank en een freesbank zo'n beetje alles kan maken wat je tegenkomt. En dat wilde ik. Kort na mijn afstuderen kon ik een Atlas kopen, 750 mm tdc. En niet lang daarna een AI Fr1, gevonden in Vraag en Aanbod, zeg maar de papieren Marktplaats. Dat was het begin. De rest is vallen en opstaan.
Plaats reactie