even voorstellen

[varg]

Hallo Erik,
Ik heb er niet voor doorgeleerd, maar...als er iets mis gaat aan boord van een schip met een keurige installatie, bijvoorkeur met een scheidingstrafo, dan ontstaat er een klein lekstroompje naar de SCHEEPSaarde en slaat de ALS aan boord uit. Lig je nou hoog en droog op de wal dan is er geen scheepsaarde en slaat bij een probleem aan boord de ALS niet uit...immers geen lekstroom naar aarde.
Maak je nu een aardklem aan het schip vast is alles weer safe.
Of je maakt de scheepsaarde tijdelijk weer vast aan de landaarde, dan kan de ALS ook zijn werk weer doen.
Of denk ik te eenvoudig?

[ErikH]

Hallo Erik,
Lig je nou hoog en droog op de wal dan is er geen scheepsaarde

Ook dan is er wel degelijk scheepsaarde en slaat de zekering + aardlek uit. Dit is inherent aan het systeem met scheidingstrafo, secundair nul + (scheeps)aarde gekoppeld. Potentiaalvereffening moet er zijn tussen scheepsaarde, alle staal in je schip en massa DC-net. Foutstroom loopt dan fase scheidingstrafo > sluiting > scheepsaarde > nul scheidingstrafo.

Zoals ik al in mijn eerste bericht meldde; Dit gaat een lang verhaal worden.

Gr.

Erik

[varg]

Erik,
Ik dacht dat een ALS er uit slaat als er een verschil gemeten wordt tussen 'de stroom heen' en 'de stroom retour', kortom als er ergens foutstroom loopt die verdwijnt naar aarde.
Jij beschrijft een situatie die ook kan ontstaan als er gewoon een verbruiker wordt aangesloten: fase-> verbruiker->nul (scheepsstaal)...de zekering gaat er uit bij een te grote stroom, maar waarom zou de (scheeps)ALS er uit gaan in dit geval?
Discussie met een leek kost inderdaad veel tijd..voel je vrij om te stoppen.
Groet
Arnold

[ErikH]

De functie van een aardlekschakelaar heb je goed begrepen!



Het plaatje klopt niet helemaal, maar dit is wat ik zo snel kon vinden. De verbinding scheepshuid en de linker aardlekschakelaar zijn het plaatje complete onzin. Het blokje rechts in het plaatje is de aardlekschakelaar. Bij stroomverbruik door een normale verbruiker loopt de heen- en retourstroom door de aardlekschakelaar. Niets aan de hand, het spulletje werkt gewoon.

De nul (blauw) + (scheeps)aarde zijn aan elkaar gekoppeld tussen scheidingstrafo en aardlekschakelaar, staat niet helemaal goed op de tekening, maar zo hoort het wel aangesloten te zijn. Wat gebeurd er nu als er op een willekeurige plek in de installatie sluiting is tussen fase (bruin) en scheepsaarde; Stroom vloeit door fase, via fase-aansluiting aardlekschakelaar, via kortsluiting, via scheepsaarde rechtstreeks terug naar de koppeling aarde/nul bij de scheidingstrafo. De retourstroom loopt dus buiten de aardlekschakelaar om! De aardlekschakelaar detecteert nu een verschil tussen heen- en retourstroom en spreekt aan.

Hoop dat ik een beetje duidelijk ben. Of zal ik het nog iets moeilijker maken door te stellen dat de aardlekschakelaar in geschetste situatie geen meerwaarde heeft t.o.v. een smeltpatroon of installatie-automaat?

Gr.

Erik

[Marie Christina]

Ga je gang.
Mij was je op pagina 1 al kwijt.

[varg]

Erik, ik begrijp het!
Een tekening doet wonderen voor mij.
Toch heb ik de onlangs overleden Jan Bos erg hoog zitten en heb hem nog nooit op een verkeerde voorstelling van zaken kunnen betrappen. Hij was ook zo'n beetje de enige die in heldere bewoordingen de aarde aansluitingen op een schip heeft geschetst. We kunnen hem niet meer vragen om te reageren, maar wie weet kom ik er op een dag achter waarom hij het tijdelijk herstellen van de verbinding met land-aarde adviseert bij een schip op het droge.
Ondertussen bedankt voor je geduldige uitleg.
Arnold

[ErikH]

Met 1 zinnetje in het artikel m.b.t. dit onderwerp gaat mijnheer Bos kort door de bocht. Waarschijnlijk adviseert hij dit met de gedachte "baat het niet dan schaad het niet". In minder ideale scheepsinstallaties zonder scheidingstrafo (ik denk het gros van de bootjes) is deze verbinding zeker wenselijk.

Om alles scherp te krijgen heb ik 3 jaar MTS Elektrotechniek aangevuld met 2 jaar avondschool achter de rug. Dit soort dingen met alles wat erbij komt kijken is dus moeilijk te beschrijven op een paar A4-tjes. Veel van de leerstof is na 20 jaar aardig weggezakt , o.a. dit deelgebiedje heb ik nu dagelijks mee te maken en heb ik redelijk scherp.

Veel mensen zien de aardlekschakelaar als de eerste veiligheid, maar zo heb ik 'm op school niet geleerd. Ik haalde het al aan; Vervang in het eerdere tekeningetje en geschetste situatie de aardlekschakelaar door een ouderwetse smeltpatroon (stop in de volksmond). Bij een sluiting van fase naar scheepsaarde gaan er honderden Amperes lopen en spreekt de smeltpatroon onmiddelijk aan. Het gevaar geweken! Dit is, naast overbelasting en kortsluiting, de essentiele rol van randaarde i.c.m. een smeltpatroon. Check 'm maar.

Waarom dan toch een smeltpatroon/automaat gecombineerd met aardlekschakelaar? Als het menselijk lichaam ondanks alle veiligheden (randaarde, potentiaalvereffening, smeltpatroon, isolatie, dubbele isolatie, afstand, omhulsels) toch onder spanning komt te staan komt de aardlekschakelaar als laatste redmiddel pas om de hoek kijken.
Stel er is een beschadigd snoer met blootliggende aders, geen enkele veiligheid treed in werking. Pakken we dat snoer vast dan loopt er stroom van fase, via menselijk lichaam, via scheepsaarde terug naar scheidingstrafo. Retourstroom loopt dus buiten de aardlekschakelaar om en de aardlekschakelaar spreekt aan op het moment dat de stroom vervelend begint te worden door het menselijk lichaam. De waarde van 30mA is zo gekozen dat de aardlekschakelaar niet tript bij elke kleinigheid, stromen > 40mA zijn per definitie dodelijk, al verschilt die waarde van mens tot mens.

Gr.

Erik

[ErikH]

Ps, zo zou de ideale situatie zijn;



Nog wat betreft de eerder besproken selectiviteit en verdeling in meerdere eindgroepen just my 2 cents; Op mijn bootje zit de hele installatie na de 2500VA scheidingstrafo achter een 10A automaatje + 30mA aardlekschakelaar. Jullie hebben een punt, maar als ik een probleempje heb loop ik even 10 meter de steiger op en zet het automaatje in het walstroomkastje weer aan. KISS, Keep It Simple .....

Gr.

Erik

[Marie Christina]

Kijk, dat snap ik wél!

[varg]

Zo zit het bij mij! Ik ga nog even goed controleren of de samenvoeging van Nul-Scheepsaarde en 12V- inderdaad vóór de ALS zit. toch leerzaam zo'n forum
Dank
Arnold

[Wouter]

Bedankt Erik voor de duidelijke uitleg met schetsen!

[paul]

Wat hebben we toch een heerlijk forum.
Laten we dat zo houden.
Mooi Erik dat je de moeite neemt om het zo duidelijk uit te leggen,voor de meeste duidelijk.
Gr Paul.

[Jef-Tengro]

Indd helemaal super!

[WillemB]

Bedankt Eric.

Ik ga via jouw tekening mijn situatie eventjes bekijken.

[ErikH]

Op het werk krijg ik nooit complimenten en bedankjes, je hoort nooit iets van een klant als je iets goed doet. Alleen gemopper als er iets fout gaat. Ik ben ook blij met dit forum.

Er is meer! Vertel, vertel.... (vrij naar Bert Visser )

Waarom willen we nu eigenlijk die dure scheidingstrafo? En waarom willen we eigenlijk de scheepsaarde aan de scheepshuid knopen?

Voor de duidelijkheid; Met scheepsaarde bedoel ik de randaarde van het 230V systeem aan boord. De rol van randaarde is nu duidelijk, als er in een apparaat sluiting komt tussen fase en het metalen gestel van een apparaat spreekt de installatie-automaat, zekering en/of aardlekschakelaar aan. Er gaan honderden Amperes lopen, het metalen gestel staat een fractie van een seconde onder spanning en het gevaar is geweken. Zou er geen verbinding scheepsaarde - scheepshuid zijn dan staat er gedurende die fractie van een seconde een (eventueel gevaarlijke) spanning tussen het metalen gestel en de scheepshuid. Mocht de aardlekschakelaar/installatie-automaat/smeltpatroon falen (bijvoorbeeld bij een niet volle sluiting) dan komt er een (eventueel gevaarlijke) spanning te staan tussen scheepshuid en metalen gestel. Pakken we het metalen gestel beet hebben we alsnog een opneuker (vakjargon ) te pakken.

De verbinding scheepsaarde - scheepshuid zorgt ervoor dat er geen potentiaalverschil komt te staan tussen metalen gestel en scheepshuid, nooit, nimmer, nooit. Nu laten we de smeltpatroon/installatie-automaat/aardlekschakelaar even buiten beschouwing en maken weer dezelfde sluiting binnen een apparaat; Fase tegen metalen gestel. Het metalen gestel komt onder spanning te staan, 230V. Via het randaardedraadje komt de gehele scheepsaarde en daarmee alle metalen apparaatgestellen aan boord onder 230V te staan. Via de verbinding scheepsaarde - scheepshuid komt zelfs ons hele schip onder 230V te staan! Gevaarlijk zou je in eerste instantie denken, maar dit is een volkomen veilige situatie! Met onze handen pakken we een apparaat vast wat onder 230V staat, met onze voeten staan we in een schip wat onder 230V staat. Er kan geen stroom door ons lichaam lopen, want daar is nu juist een spanningsverschil voor nodig volgens de wet van ohm. Er is in deze situatie geen spanningsverschil, apparaat onder 230V, schip onder 230V. Dit systeem noemen we potentiaalvereffening wat ook o.a. toegepast word in onze badkamer thuis. Moeilijk verhaal, maar als je het aandachtig nogmaals leest moet het duidelijk zijn. Ook als we vanaf de steiger het schip beetpakken of als het schip op de wal staat gebeurd er niets, uitleg op aanvraag.

De scheidingstrafo hebben we nodig om galvanische corossie problemen te voorkomen als we de scheepsaarde aan de scheepshuid gaan knopen. Het ding simpel weglaten en de scheepsaarde aan de walaarde knopen is vragen om problemen. Weer een lang verhaal wat al goed uitgelegd staat in het verhaaltje op vaartips.

Alles bij elkaar zitten er nu 5 veiligheden in ons boordnet ingebouwd;
- Installatie-automaat met driedubbele functie nl. overbelasting, kortsluiting en sluiting fase-scheepsaarde
- Potentiaalvereffening zoals uitgelegd
- Fundamentele isolatie in de vorm van snoeromhulsels, apparaatbehuizingen e.d.
- Randaarde of klasse2/dubbele isolatie apparaten
- Aardlekschakelaar als we ondank voorgaande maatregelen toch onder spanning komen te staan.

Gr.

Erik